Z cyklu „Szlakiem historii, przyrody i kultury – Huta Żelaza w Zagwiździu

Huta Żelaza została założona przez króla pruskiego Fryderyka II w związku z kolonizacją i uprzemysłowieniem rejonu opolskiego. 1754 r. budowa wielkiego pieca oraz kolonii robotniczej. 1757 przekopanie kanału roboczego, tzw. „zachodniego", dla zaopatrzenia w wodę fryszerki w pobliskim Murowie. 1761 spalenie miejscowej huty i fryszerki przez wojska rosyjskie. 1802 budowa magazynu. 1806 kuźni. Po sekularyzacji dóbr klasztornych pod zarząd huty włączone 1811: fryszerka w Czarnowąsach i wielki piec w Brynicy (istniejący do pierwszej wojny światowej). Ponadto od końca w. XVIII do pół. w. XIX Zagwiździe skupiło pod swoim zarządem szereg innych hut: w Budkowicach, Tułach, Murowie, Bogacicy, Szumie, Szumiradzie i Karłowcu. 1839 wzniesienie hali odlewniczej z wieżą gichtową. Największy rozkwit huty w. XVIII; w 1. pół. w. XIX produkuje nadal intensywnie dla potrzeb wojska, jednakże znaczenie jej stopniowo maleje w związku z rozbudową przemysłu w zagłębiu górnośląskim. 1869 przechodzi na własność prywatną Kaspra Kampa, rodziny Hadamików i Jana Pyki, następnie wyłącznie rodziny Pyków. Po 1945 czynna jeszcze młotownia poruszana wodą. Usytuowana przy skrzyżowaniu dróg do Murowa, Kup, Starych Budkowic i Radomierowic, w oparciu o ujęcie wodne z rzeki Budkowiczanki, obejmujące dwa zbiorniki retencyjne oraz dwa równoległe kanały robocze. W sąsiedztwie skrzyżowania usytuowany budynek odlewni z wieżą gichtowa. obok przy placu budynek magazynu, być może dawniej modelarni.

Źródło:

http://murow.pl/1215/atrakcje-turystyczne.html