Jak na grzyby to tylko na Stobrawski!
Kania to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i pożądanych grzybów występujących w polskich lasach. Spotkać ją można na terenie niemal całej Polski - zarówno wśród gęstych lasów, jak i na polanach czy przydrożnych rowach. Kania charakteryzuje się intensywnym grzybowym zapachem, a odpowiednio przyrządzona jest znakomitym dodatkiem do wielu grzybowych dań. Co warto wiedzieć o kani, jak odróżnić ją od podobnego do niej trującego muchomora sromotnikowego?
Kania (czubajka kania) to gatunek grzybów zaliczany do rodziny pieczarkowatych. Polska nazwa tego grzyba nadana została pod koniec XIX wieku. Wcześniej znana była również pod nazwami: czubajka sowa, bydełka wysoka czy stroszka strzelista. Kania występuje pospolicie na terenach Ameryki Północnej, Europy, w Korei oraz Nowej Zelandii. Grzyb ten od setek lat ceniony jest za jego walory smakowe oraz uniwersalność wykorzystania w kuchni. Do celów konsumpcyjnych wykorzystuje się jedynie rozłożysty kapelusz, który można zarówno usmażyć w panierce, jak i pokroić i dodać do zupy. Kania dzięki swojemu intensywnemu aromatowi, często określana jest mianem grzyba przyprawowego.
Czubajkę kanię z powodzeniem można uprawiać w ogrodzie. Grzyb ten, przez mniej doświadczonych grzybiarzy, może być pomylony z muchomorem zielonawym, muchomorem plamistym lub z bardzo podobnym do kani sinoblaszkiem trującym.
Grzyb kania - jak rozpoznać?
1. Kapelusz
Najbardziej charakterystycznym elementem kani jest jej rozłożysty kapelusz, który pokryty jest spękaną i łuszczącą się błonką. Z reguły jego średnica wynosi od 10 do nawet 30 cm. W centralnej jego części znajduje się niewielki garbek. Grzyb w pierwszych fazach swojego życia posiada brązowy, zamknięty kapelusz o jajowatym kształcie. Największe walory smakowe wykazują kanie dojrzałe, u których kapelusz osiąga pełną rozłożystość.
2. Trzon
Trzon kani jest z reguły dosyć długi i osiąga długość nawet 40 cm. Walcowaty, o średnicy około 2 cm, ze zgrubieniem w jego dolnej części. W pierwszy fazach życia grzyba trzon jest mięsisty i pełny. U grzybów dojrzałych jest pusty w środku. Charakterystycznym elementem kani jest ruchomy pierścień zlokalizowany w górnej części trzonu.
3. Blaszki
Blaszki kani czubajki są dosyć gęste, a w dotyku delikatnie i miękkie. W końcowych etapach życia grzyba blaszki mogą być pokryte ochrowym nalotem.
Kania - występowanie
Czubajkę kanię najczęściej spotkać można na brzegach lasów - zarówno liściastych, jak i iglastych. Występuje również na polach, leśnych polanach, w parkach czy w zagłębieniach terenu (rowy, doły). Kania wybiera glebę gliniastą, bogatą w wapń. Unika gleb kwaśnych. Największy wysyp obserwowany jest od lipca do października. Kanię czubajkę uprawiać można w ogrodzie na glebie użyźnionej drewnianymi odpadami oraz liśćmi. Grzybnię zaszczepia się poprzez pobranie zarodników z kapeluszy dojrzałych kań i umieszczeniu ich w ziemi.
Grzyb kania a muchomor - jak odróżnić?
Kanię czubajkę pomylić można z dwoma gatunkami trujących grzybów:
1. Muchomor sromotnikowy (zielonawy) - Kania swoim wyglądem bardzo zbliżona jest do białych odmian muchomora sromotnikowego. Odróżnia się od niego kapeluszem, który w przypadku muchomora nie posiada najczęściej charakterystycznego garbu oraz łusek. Inny jest również kształt pierścienia znajdującego się w górnej części trzonu. U muchomorów jest on lekko pofałdowany i skierowany w dół.
2. Sinoblaszek trujący - Kolejnym gatunkiem grzyba, który łudząco przypomina kanię czubajkę jest sinoblaszek trujący. Pospolicie występuje on na terenach Ameryki Północnej. W Europie dostrzeżono go dopiero niedawno, więc szanse na spotkanie go w lesie są bardzo niewielkie. Odróżnić go można po zielonkawych blaszkach oraz zielonym wysypie zarodników. Spożycie sinoblaszka trującego powoduje reakcje wymiotne, biegunkę, a także bóle w całym przewodzie pokarmowym.