Jak na grzyby to tylko na Stobrawski!
Gąski to grzyby jadalne, których grupa jest bardzo liczna. Nawet doświadczeni grzybiarze nie zawsze znają wszystkie rodzaje gąsek. W związku z tym, że dużo ich odmian ma szare, stożkowate kapelusze, łatwo pomylić gąski trujące z tymi jadalnymi. Taki błąd może skutkować poważnym zatruciem gąskami, a nawet doprowadzić do śmierci. Każdy grzyb, który znajdziemy w lesie, powinniśmy kilkakrotnie sprawdzić i upewnić się, że nam nie zaszkodzi.
Gąska niekształtna (tricholoma portentosum)
Ten rodzaj gąski występuje w lasach iglastych oraz liściastych. Zazwyczaj rośnie pod świerkami i sosnami. Prawie zawsze gromadnie. Często wraz z gąską zieloną. Największy wysyp tych grzybów przypada na okres od września do grudnia. Trzon gąski niekształtnej osiąga długość do 10 cm oraz szerokość do ok. 2,5 cm. U młodych gąsek jest delikatnie włóknisty, później pusty i nagi. W kolorze biały, miejscami widać na nim żółto-zielone plamy. Gąski niekształtne mają kapelusze dzwonkowate, czasem półkoliste. Wraz ze starzeniem się grzyba często stają się wypukły, z tępym garbkiem na samej górze. Mają kolor szaro-brązowy z odcieniami żółtego i prawie czarnymi, promienistymi smugami. Wysyp zarodników gąski niekształtnej jest biały.
Gąska niekształtna ma miąższ:
- biały lub szarawy (pod skórką kapelusza szaro-żółty),
- o łagodnym smaku,
- o mącznym zapachu.
Gąska wierzbowa (tricholoma cingulatum)
Ten rodzaj gąski najczęściej występuje w lasach łęgowych pod drzewami liściastymi: wierzbami, brzozami. Największy jej wysyp przypada na okres od lipca do października. Trzon gąski wierzbowej zazwyczaj osiąga długość do 8 cm oraz szerokość do ok. 1,5 cm. Ma delikatnie wełnisty, prawie skórkowaty pierścień, a pod nim strukturę włóknisto-łuseczkową. Wraz ze starzeniem się grzyba robi się pusty i nagi. Ma biały kolor. Kapelusz gąski jest cienko-mięsisty i wypukły. Czasem rozpostarty z małym garbkiem na środku. Ma blado-szary lub szaro-brązowy kolor. Jego brzegi wygięte są do dołu i pokryte szczątkami białej osłony. Skóra nie ma połysku. Jest sucha i łuseczkowata. Wysyp zarodników gąski wierzbowej ma kolor biały.
Gąska wierzbowa ma miąższ:
- ścisły,
- biały (u starszych grzybów delikatnie zżółkły),
- o mącznym zapachu.
Gąska czerwieniejąca (tricholoma orirubens)
Ten rodzaj gąski występuje przeważnie w lasach liściastych i iglastych, pojedynczo lub w grupach, najczęściej pod bukami. Największy jej wysyp przypada na okres od września do listopada. Trzon gąski czerwieniejącej zazwyczaj osiąga długość do 6 cm oraz szerokość do 1,5 cm. W kolorze białawy z szarymi lub brązowo-czarnymi włókienkami. Ma czarno-brązowe łuski (czasem są różowe). Na brzegach zazwyczaj jest jaśniejszy. Wysyp zarodników gąski czerwieniejącej ma kolor biały.
Gąska czerwieniejąca ma miąższ:
- o mącznym zapachu i smaku,
- białawy,
- powoli czerwieniejący podczas przechowywania.
Gąska zielonka (tricholoma eqestre)
Te gąski najobficiej rosną na gruntach piaszczystych, w lasach sosnowych. Zarówno w grupach, jak i pojedynczo. Największy ich wysyp przypada na okres od października do grudnia. Gąskę zielonkę trudno znaleźć, ponieważ prawie cały jej owocnik rozwija się pod ziemią. Z mchu/ trawy wystaje jedynie kapelusz. Trzon gąski zielonki zazwyczaj osiąga długość do 9 cm oraz szerokość do 3 cm. U młodych grzybów występują na nim podłużne włókna oraz wypukłości. Później staje się płaski, łysy oraz żółty lub żółto-zielony. Kapelusz gąski zielonki często bywa śliski, przez co prawie zawsze są one zanieczyszczone piachem. (Poniżej informacja jak najłatwiej czyścić gąski) Ma kolor żółto- zielony lub żółto-brązowy. Pośrodku jest ciemniejszy i powyginany. Wysyp zarodników u gąski zielonki ma kolor biały.
Gąska zielonka ma miąższ:
- twardy,
- kruchy,
- biały (pod skórką kapelusza cytrynowo-żółty),
- nie zmieniający barwy po przekrojeniu,
- o mącznym zapachu,
- o słodkim, orzechowym smaku.
Gąska wiosenna (tricholoma georgii)
Ten rodzaj gąski występuje na łąkach, pastwiskach, skajach lasów i w sadach. Rośnie grupami lub pojedynczo. Niekiedy tworzy czarcie koła. Największy wysyp tego rodzaju gąski przypada na okres od końca kwietnia do początku czerwca. W górach nieco później, gdyż od czerwca do połowy lipca. Trzon gąski niekształtnej zazwyczaj osiąga długość do 9 cm oraz szerokość do ok. 3,5 cm. U młodych gąsek jest baryłkowaty. Później staje się pełny, cylindryczny. W kolorze biały lub kremowy, a od dołu rdzawo-ochrowy. Kapelusz gąski wiosennej u młodych grzybów ma kształt tępego stożka lub dzwonka. U grzybów dojrzałych jest wypukły i rozpłaszczony. Najpierw biały lub kremowy. Później nabiera barwy żółtawo-brązowej. Wysyp zarodników gąski wiosennej ma kolor biały.
Gąska wiosenna ma miąższ:
- ścisły,
- jędrny,
- soczysty,
- biały,
- nie zmieniający zabarwienia po przekrojeniu,
- o mącznym zapachu.
Gąska ziemistoblaszkowa (tricholoma terreum)
Występuje przeważnie na glebach wapiennych pod sosnami. Największy wysyp tych grzybów przypada na okres od sierpnia do listopada. Trzon gąski ziemistoblaszkowej zazwyczaj osiąga długość do 8 cm oraz szerokość do ok. 1 cm. U młodych gąsek jest łamliwy, a później staje się pusty, gładki i u szczytu otrębiasty. W kolorze biały, a miejscami niebiesko-szarawy. Kapelusz gąski ziemistoblaszkowej jest dzwonkowaty, później rozpostarty. Często z tępym garbkiem. Ma barwę jasno lub ciemno-szarą. Skórka tego grzyba jest włóknista lub łuseczkowata. Wysyp zarodników gąski niekształtnej ma kolor biały.
Gąska ziemistoblaszkowa ma miąższ:
- niezmieniający barwy podczas krojenia,
- cienki,
- łamliwy,
- biało-szary,
- o łagodnym smaku,
- o słabym, niemącznym (charakterystycznym dla gąsek) zapachu.