TRASA PIĘCIU GMIN

Przejdź do głosowania

Trasa: Brzeg - Lubsza - Mąkoszyce - Pokój - Karłowice - Brzeg

Odległość: ok. 70 km

Czas przejazdu: ok 6h

Stopień trudności: 6


Trasa obejmuje 5 gmin województwa opolskiego: Brzeg, Lubsza, Świerczów, Pokój, Popielów.

Początek trasy to Brzeg, 40 tysięczne miasto leżące na zachodzie województwa opolskiego. Główny ośrodek powiatu brzeskiego. Miasto położone jest nad Odrą, na skraju Równiny Grodkowskiej. Pod względem historyczno kulturowym leży na Dolnym Śląsku. Pierwsze wzmianki o osadzie Wisokibrzeg pochodzą z 1235 roku, natomiast prawa miejskie otrzymał w roku 1248.
W czasach historycznych Brzeg był jednym z głównych ośrodków księstwa legnicko – brzeskiego. Będąc w Brzegu należy zwiedzić renesansowy Zamek Piastów Śląskich, barokowy kościół Podwyższenia Krzyża Św. z XVIIIw., gotycki kościół pw. św. Mikołaja, Stare Miasto z ratuszem z XIVw z licznymi renesansowymi i barokowymi kamieniczkami. Brzeg to również najbardziej „zielone” miasto na opolszczyźnie, dzięki parkom, Park Centralny z pozostałościami fortyfikacji miejskich, czy największy Park Wolności im. Juliusa Peppela, Park nad Odrą.
W podróż rowerową kierujemy się na północ. Przejeżdżamy przez Most Piastowski nad Odrą, wyspową dzielnice miasta Rataje oraz most na Kanale Odrzańskim. To tu zaczyna się Pradolina Wrocławska. W granicach Brzegu tereny zalewowe Odry, ulubione miejsce spacerów Brzeżan.
Pierwszą ważną miejscowością na trasie jest Lubsza. Droga do tej miejscowości biegnie przez Pisarzowice, Piastowice w dalszym ciągu w Pradolinie Wrocławskiej, gdzie rozpościerają się pola uprawne, nieliczne, małe tereny leśne, małe oczka wodne. W oddali po lewej stronie możemy zauważyć charakterystyczne niewielkie wzniesienie. To Wzgórze Myśliborzyckie zwane również Winną Górą. Dojeżdżamy do Lubszy. To wieś gminna. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1284r. Miejscowość powstała z połączenia dwóch części Małej i Wielkiej Lubszy. Wieś ta należała do najstarszych posiadłości Brzegu. Z zachowanych zabytków możemy podziwiać kościół pw. Najświętszej Panny Marii z 1822r, dawna plebania ewangelicka z połowy XIX wieku (dziś szkoła), dom gminny z połowy XIX wieku (dziś urząd gminy) a także basen o wymiarach olimpijskich, pochodzący z lat 30 XX wieku.
W Lubszy na wysokości urzędu gminy kończy się płaski teren Pradoliny Wrocławskiej a zaczyna charakterystyczny lekko pofałdowany obszar Równiny Namysłowskiej. To tu za Lubszą rozpoczyna się również Stobrawski Park Krajobrazowy z Rezerwatem Lubsza. Jest to jeden z najpiękniejszych rezerwatów w parku krajobrazowym. Niektóre jego fragmenty zachowały puszczański charakter. Zobaczymy tu stare okazy buków, rzadkie gatunki ptaków.
Na Równinie Namysłowskiej położone są Mąkoszyce, kolejny cel wyprawy. Z Lubszy do Mąkoszyc jedziemy dalej Stobrawskim Parkiem Krajobrazowym przez malownicze wioski Lubicz, Śmiechowice mijając to raz tereny leśne, to znów podmokłe łąki. Zaraz za Śmiechowicami w kierunku na Kurznie skręcamy w leśną drogę i przez blisko 5 km pnę się ku górze, aby na jej „szczycie” zdobyć Nowy Świat i z ulgą zjeżdżamy w dół ku Mąkoszycom. Mąkoszyce to wieś licząca około 1000 mieszkańców. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1358 roku. To typowa wielodrożnica, czyli duża wieś o zwartej lub luźnej zabudowie powstająca wzdłuż kilku ulic o nieregularnym kształcie. W czasach historycznych wieś rycerska. Leży nad rzeczką Ortawa w dolinie Ortawy. Kiedy wjeżdżamy do Mąkoszyc, pierwsze co rzuca się w oczy to wieża kościoła pw. Św. Piotra i Pawła, który usytuowany jest w centralnej części wsi. To kościół neogotycki z przełomu XIX i XX wieku. Warto wejść na wieżę kościelną aby zobaczyć piękne widoki na okoliczne wsie, pola i lasy. Na uwagę zasługuje również przypałacowy park. Pałacu już nie ma, ale zachowały się dwa okazałe platany, modrzewie, mur okalający park, dworek należący do rodziny Landsberg oraz grobowiec tej że rodziny. Obok parku znajdują się zabudowania folwarczne z XIXw z gorzelnią, spichlerzem, 3 czworakami. Na podwórku szkoły podstawowej rośnie pomnik przyrody, dąb szypułkowy, który ma około 350 lat, 27m wysokości. Przez Mąkoszyce biegnie czynna linia kolejowa Opole Groszowice – Wrocław Brochów. Wjeżdżając do wsi przejeżdża się starym wiaduktem kolejowym z 1914r.
Opuszczamy Mąkoszyce i kierujemy się na wschód w kierunku Bąkowic. Tu zaczyna się Gmina Świerczów. Jedziemy drogą asfaltową wśród lip na niewielkie wzniesienie, skąd rozpościera się widok na dolinę Ortawy i wsie Mąkoszyce, Nowy Świat, Tarnowiec. W Bąkowicach znajduje się okazały dwór wybudowany w 1800r. jednopiętrowy z mansardowym dachem oraz okazałym parkiem, Kościół pw. Św. Anny z lat 30 XXw. Przy drodze do przysiółka Przygorzela znajduje się krzyż z inskrypcją. W osadzie tej znajduje się szkółka jeździecka Korys. Jadąc drogą z jasnego tłucznia rozpościera się bezkres łąk i stawów gdzie można spotkać czaple, czarne bociany czy kaczki. Tu można również spotkać ciekawy i rzadki widok, krowy pasące się na łąkach. Nie daleko płynie rzeka Stobrawa za którą zaczyna się gmina Pokój. Mijamy Krogulną z Gospodarstwem Rybackim Lasów Państwowych, Zieleniec i wjeżdżamy do Pokoju.
Pokój to bez wątpienia jedno z najciekawszym miejsc nie tylko na Opolszczyźnie ale również na Śląsku. Wieś została założona w 1748r przez Karola Wirterbemskiego, gdzie stworzył letnią rezydencję. Wzorowana na niemieckim Karlsruhe założona na planie gwiazdy, gdzie promieniście rozchodzi się 8 ulic. Na końcu jednej z ulic prowadzącej na pd-zachód stoi neobarokowy kościół katolicki zbudowany w 1908r. Dokładnie na przeciwko ulicę zamyka kościół ewangelicko – augsburski Św. Zofii. Wybudowany w l. 1765-75 i zachowany do dziś w doskonałym stanie. Nosi cechy klasycystyczne, zbudowany na planie krzyża łacińskiego. W środku wyposażenie rokokowe, typowe dla śląskich świątyń ewangelickich. Centralnym punktem jest dzisiejsze rondo, jedno z największych w Europie, gdzie znajdował się pałac myśliwski. Pierwszy, warowny z r. 1749-50 spłonął w 1751. Następny wzniesiony w latach 1752-57. Stanowił centralny punkt założenia urbanistycznego. Otaczało go 8 oficyn ułożonych na okręgu. Po 1945 r. wszystko zrównano z ziemią, z całego założenia zostało jedynie rondo, jedno z największych w Europie. Obok ronda znajduje się zespół parkowy. Pierwszy to ogród barokowy o charakterze ogrodu francuskiego, gdzie znajduje się zaraz przy wejściu głaz narzutowy poświęcony księżnej Aleksandrze Matyldzie, dalej znajduje się Salon Herbaciany (Wodny) z lat 1776/77, który stoi na dużej wyspie pośrodku niewielkiego stawu. Za stawem rozciąga się już mały park krajobrazowy. W nim zachowało się kilka obiektów. Pomnik śpiącego lwa, Posąg Bogini Pokoju, rzeźba z 1791 r. przedstawiająca popiersie króla Fryderyka Wilhelma II (niezachowane) i postać bogini pokoju (zachowana bez głowy), Pomnik księcia Eugeniusza Erdmana z 1886 r., Posąg Ateny / Minerwy (bez głowy, w prawej ręce trzyma tarczę z głową meduzy), Posąg Diany / Artemidy (bez głowy, trzymająca prawą stopę na głowie psa; z kołczanem na plecach), Posąg Wenus, Posąg Apolla (wsparty na lirze, bez głowy). Dalej na południe ciągnie się duży park angielski (Winna Góra). Tutaj właśnie na sztucznie podwyższonych pagórkach założono winnice. Ze względu na klimat nie utrzymała się. W tej części parku istniały: rotunda, latarnia, przystań, ptaszarnia, świątynie i pomniki oraz dwa pałacyki: szwedzki z 1776 r., który spłonął w 1912; oraz drugi w Winnej Górze z 1780, później po 1920 przebudowany na cukrownię, pozostały po niej resztki cegieł. Do dziś zachowały się: *Dom Strzelca - niepozorny budynek; najpierw tu była winiarnia, potem przechowywano tu tarcze strzeleckie miejscowego bractwa kurkowego, "Ciemne Ganki" - "Elisium" - ruiny z kamienia i rudy darniowej, zachowane łukowe wejście, to pozostałość labiryntu i rotundy zbudowanej dla Heleny, Pomnik Fryderyka II Wielkiego - na pokaźnym cokole, postać z utrąconymi głową i rękami. Jedyny zachowany w Polsce. Stoi trochę dalej, na wzgórku, opodal parkingu przy szosie do Opola. Na wyspie stawu Matyldy w 1826 wzniesiono Świątynię Matyldy. Trzy głazy narzutowe: Wiara, Nadzieja i Miłość na brzegu stawu Matyldy.
Warto zobaczyć również dawny dworzec kolejowy. Przez Pokój przebiega nieczynna linia kolejowa łącząca Opole z Namysłowem. Linia ta otacza wieś od wschodu i biegnie tuż przy zabudowaniach mieszkalnych.
W drodze powrotnej do Brzegu kierujemy się w stronę Karłowic. Tu zaczyna się już gmina Popielów. Droga prowadzi ponownie przez Stobrawski Park Krajobrazowy. Zaraz za nim znajduje się Kuźnica Katowska. Wśród łąk i pól zalewowych Stobrawy wjeżdżam do Karłowic. Jest to jedna z najciekawszych wsi na Ziemi Brzeskiej. Historycznie wieś rycerska założona na początku XV w. Podobnie jak Lubsza czy Mąkoszyce, Karłowice są typową wielodrożnicą. Wieś przyjmuje charakter miejski w północnej części, poprzez liczne bloki oraz domki „popowodziowe”. Pozostała część w stronę Brzegu jest już typową wsią. Przez Karłowice przebiega linia kolejowa Opole Groszowice – Wrocław Brochów. Znajduje się tu stary dworzec kolejowy. Jednak do najcenniejszych zabytków należy zamek (położony we wschodniej części starej wsi, nieopodal drogi do Pokoju i Popielowa) wzniesiony został zapewne przed połową XIV w. Na początku był własnością rycerskiej rodziny Tschammer, od 1440 w posiadaniu rodziny von Bees, od 1565 stanowił własność książąt brzeskich, a obecnie jest w rękach prywatnych. Ostatnio nabrał efektownego wyglądu dzięki malowaniu i renowacji tynków. Zespół zamkowy składa się z kilku budowli otaczających dziedziniec, z różnych okresów. Najstarsza częścią jest gotycki, okrągły, ceglany donżon z XIV w., podwyższany w XVI i XX w. Do wieży jest dobudowana barokowa kaplica rozbudowana w 1715 (przed wojną służyła jako kościół parafii rzym.-katolickiej). Z tyłu w miejscu gotyckiego skrzydła zamkowego znajdują się XVI w. zabudowania gospodarcze. Budynek mieszkalny, który zobaczymy tuż po przekroczeniu mostu zbudowany został dopiero w XIX w., jego najstarszą częścią jest XVI wieczna brama. Zamek otoczony jest, obecnie suchą, fosą na której założony został park krajobrazowy (2,68 ha). Na wyspę dojeżdżamy obok starego spichlerza i przez drewniany most, który w tej chwili wciąż broni dostępu do zabytku.
Tuż za mostem stały jeszcze w latach 80. XX w. dwie barokowe figury. Jedna z nich zachowana bez głowy, druga przeniesiona na teren kościoła. W pobliżu zamkowego mostu na fosie stary młyn oraz zabytkowy spichlerz z I poł. XIX w. Przy ulicy Kościelnej – prowadzącej z Rynku do kościoła – stoi niepozorny budynek mieszkalny, jedynym elementem wyróżniającym go są dwie trochę zatarte tablice z napisami po polsku i niemiecku, poświęcone jej mieszkańcowi. Tu żył, pracował i tworzył ksiądz Jan Dzierżon, który przez lata prowadził badania nad życiem pszczół. W kierunku Brzegu jedziemy tzw. „Aleją Dębową”, gdzie rośnie 18 starych dwustu i trzystuletnich dębów. Po drodze mijamy wsie Stobrawa, Nowe Kolnie leżące w starorzeczu Odry, gdzie znajdują się liczne oczka wodne i stawy. To miejsce występowania licznych, chronionych gatunków jak Barwinek pospolity, Centuria pospolita, Kruszczyk Szerokolistny i innych.
W Kościerzycach za starym PGR-em, skręcamy w drogę asfaltową, która prowadzi wzdłuż Odry i Kanału Odrzańskiego. Droga prowadzi przez łęgi odrzańskie, liczne pola i łąki. Przejeżdżamy również obok śluzy na kanale. W oddali widać duży biały most. Jesteśmy z powrotem w Brzegu.

Opublikowała: Stażystka Angelika Paluch